W Polsce pojawiła się informacja, która może zapisać się jako przełom w transplantologii i medycynie regeneracyjnej: Agencja Rozwoju Przemysłu (ARP) wraz z Yoshi Innovation podpisały list intencyjny w sprawie stworzenia w naszym kraju pierwszego w Europie pełnowymiarowego centrum zaawansowanych przeszczepów ksenogenicznych — czyli wykorzystujących komórki, tkanki lub narządy pochodzące od zwierząt.
Poniżej przedstawiam, co wiadomo dotychczas, jakie są szanse, wyzwania oraz co to może oznaczać dla Polski i pacjentów oczekujących na przeszczep.
Co to jest „ksenotransplantacja”?
Termin pochodzi od greckiego xeno- („obcy”) + „transplantacja” i oznacza wszczepienie człowiekowi żywych komórek, tkanek albo narządów pochodzących od zwierzęcia.
Przykłady w świecie:
W październiku 2025 r. naukowcy wykonali przeszczep fragmentu wątroby genetycznie zmodyfikowanej świni pacjentowi ze schorzeniem wątroby. Choć zmarł – organ przez pewien czas funkcjonował.
W Polsce już wcześniej podejmowano eksperymenty z tkankami zwierzęcymi, choć na razie nie narządami pełnymi.
Takie podejście może w przyszłości pomóc przezwyciężyć problem niedoboru narządów do przeszczepów – kluczowy problem w transplantologii.
Co wiemy o projekcie w Polsce?
ARP i Yoshi Innovation podpisały list intencyjny – to pierwszy, ważny krok. Dokładne finansowanie, harmonogram i szczegóły współpracy są jeszcze w fazie opracowania.
Projekt ma być realizowany zgodnie z obowiązującymi regulacjami: m.in. regulacjami Europejska Agencja Leków (EMA), polskimi przepisami dotyczącymi komórek i tkanek, normami GMP, GLP, BSL.
W komunikacie podkreślono, że celem jest, aby Polska znalazła się w ścisłej czołówce światowych innowacji medycznych.
Dlaczego to ważne?
W Polsce liczba klasycznych przeszczepów (od ludzi) rośnie, ale nadal istnieje ogromny problem: niedobór dawców i długi czas oczekiwania.
Ksenotransplantacja może – przynajmniej teoretycznie – zapewnić „dostępność” narządów w większej skali niż klasyczne dawstwo ludzkie.
To może oznaczać realną nadzieję dla pacjentów z niewydolnością narządów, którzy dziś często nie zdążą doczekać.
Ponadto: rozwój takiego centrum to także rozwój badań naukowych, technologii medycznych i pozycji Polski na mapie światowej medycyny.
Wyzwania i pytania, przed którymi stoimy
Oczywiście, oprócz ogromnych nadziei, są także poważne wyzwania:
Zgodność immunologiczna – układ odpornościowy człowieka może silnie reagować na zwierzęce tkanki lub narządy. Przykład wspomnianego przeszczepu wątroby pokazał, że pojawiły się powikłania.
Bezpieczeństwo biologiczne – ryzyko przeniesienia infekcji ze zwierzęcia na człowieka, problemów związanych z hodowlą zwierząt, genetycznymi modyfikacjami.
Etyka – Czy wykorzystanie zwierząt w tym celu, zwłaszcza zwierząt genetycznie zmodyfikowanych, jest moralnie akceptowalne? Jak zareaguje społeczeństwo?
Prawo i regulacje – Ksenotransplantacja wykracza poza klasyczne ustawodawstwo o przeszczepach ludzkich. Trzeba stworzyć ramy prawne, regulacje, które będą chronić pacjentów, dawcy, społeczeństwo.
Koszty i finansowanie – Realizacja takiego projektu wymaga wysokich nakładów na badania, infrastrukturę, specjalistów. Trzeba będzie ustalić, jak będzie to finansowane (budżet państwa, sektor prywatny, inwestorzy).
Społeczne zaufanie – Pacjenci muszą ufać, że procedury są bezpieczne, że ryzyko jest minimalizowane, że korzyści przewyższają zagrożenia. Komunikacja i edukacja będą kluczowe.
Co to może oznaczać dla Polski i dla pacjentów?
Jeżeli projekt zostanie sprawnie zrealizowany, to może on zmienić krajobraz transplantologii w Polsce: skrócenie kolejek, zwiększenie liczby dostępnych narządów, nowe procedury ratunkowe.
To także szansa dla polskich naukowców i klinicystów – udział w pionierskich badaniach, rozwój technologii, możliwe partnerstwa międzynarodowe.
Dla gospodarki – rozwój branży medycznej, biotechnologicznej, możliwe przyciągnięcie inwestycji, miejsce Polski jako centrum medycznego innowacji.
Społecznie – to krok w kierunku pokazania, że Polska może być nie tylko odbiorcą technologii, ale także jej twórcą i liderem.
Ksenotransplantacja – wnioski
Projekt powstania centrum ksenotransplantacji w Polsce to wielka szansa, ale także ogromne wyzwanie. Jak każde przełomowe rozwiązanie medyczne wymaga ostrożności, rzetelnych badań, dobrej regulacji i szerokiej akceptacji społecznej.
Jeśli uda się połączyć ambitną wizję z realistycznym planem działania – może to być moment, w którym polska transplantologia zrobi skok jakościowy i stanie się fundamentem dla przyszłych generacji pacjentów.
————————
♦️Sieradzka&Partners
Zdjęcie: Lucia Macedo
***
Dezinformacja w medycynie: jak odróżnić fakty od fałszu?
W dobie internetu każdy z nas może natknąć się na mnóstwo informacji dotyczących zdrowia. Niestety, nie wszystkie z nich są rzetelne.
Dezinformacja w medycynie staje się coraz poważniejszym problemem – od niesprawdzonych diet i „cudownych” suplementów po fałszywe teorie dotyczące szczepionek czy leczenia chorób przewlekłych [Czytaj dalej…]
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }