Aleksandra Kozłowska– pielęgniarka anestezjologiczna, Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii Szpitala Wojewódzkiego w Bielsku- Białej, absolwentka pielęgniarstwa na Wydziale Nauk o Zdrowiu Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku- Białej
Potencjalny kandydat na żywego dawcę nerki na swojej drodze napotyka na wielu pracowników ochrony zdrowia, w tym lekarzy, pielęgniarki, psychologów, koordynatorów. Wzajemne poznanie się tych osób jest bardzo ważne, gdyż służy budowaniu zaufania, tworzeniu odpowiedniej relacji terapeutycznej i wpływa na głębsze zaangażowanie w proces kwalifikacyjny.
Z kolei biorca nerki poddawany jest długotrwałemu leczeniu, co zawsze wiąże się u niego poczuciem dyskomfortu fizycznego i psychicznego. Stała zależność od leków i aparatury wzmaga u nich poczucie lęku. Taki pacjent ma prawo do holistycznej opieki nefrologicznej oraz do uzyskania profesjonalnego wsparcia emocjonalnego indywidualnie dostosowanego do swoich potrzeb. Idealnym byłoby, gdyby udzielali go doświadczeni psychologowie kliniczni. Jednak realia w tym zakresie są zupełnie inne, dlatego kładzie się nacisk na prawidłowe relacje z rodziną i osobami bliskimi, które nierzadko zastępują opiekę psychologa. Od dawna u pacjenta za równie istotne, jak ciało uważa się psychikę. Niedostrzeganie przez zespół terapeutyczny potrzeb sfery emocjonalnej może doprowadzić do wielu dolegliwości somatycznych, a nawet do śmierci. Doświadczenie pielęgniarskie wykazuje, że prawidłowe wsparcie emocjonalne jest niezbędne do osiągnięcia sukcesu terapeutycznego u pacjentów leczonych nerkozastępczo.
Niezmiernie ważną rolą spoczywającą na pielęgniarkach jest informowanie pacjentów leczonych nefrologicznie o możliwości skorzystania z wyprzedzającego przeszczepienia nerki, jako optymalnej metody leczenia. Dopiero kiedy jest to niemożliwe z różnych powodów, należy brać pod uwagę inne rodzaje leczenia nerkozastępczego. Informowanie tych chorych jest obowiązkiem zagwarantowanym przez polskie ustawodawstwo zawodowe dotyczące edukacji zdrowotnej pacjentów. Aktualne zalecenia stowarzyszeń i organizacji zajmujących się opieką nefrologiczną – EDTNA oraz ERCA podkreślają znaczenie możliwie wczesnej edukacji zdrowotnej pacjenta, która może ułatwić mu w przyszłości wybór odpowiedniej terapii nerkozastępczej. Pacjenci wskazują pielęgniarkę, jako osobę kompetentną do udzielania informacji dotyczących samego zabiegu. Edukacja ma wzmocnić poczucie pewności siebie u pacjenta, zwiększyć u niego świadomość z faktu, że każdy, nawet bolesny czy nieprzyjemny zabieg, na przykład cewnikowanie pęcherza moczowego lub zakładanie wkłucia dożylnego jest niezbędny dla całego, udanego procesu transplantacji. Ważna jest również współpraca pomiędzy wszystkimi członkami zespołu i określenie zakresu edukacji. Poszczególne informacje przekazywane pacjentowi powinny się wzajemnie uzupełniać, nigdy nie mogą sobie przeczyć i wykluczać się wzajemnie. Również nagły nadmiar informacji może pacjenta przytłoczyć i spotęgować jego lęk przed zabiegiem.
Każdy pacjent przed operacją, a tym samym każdy chory przygotowywany do transplantacji czuje lęk i obawę. Zadaniem pielęgniarki jest przygotowanie chorego psychiczne i fizyczne do zabiegu z zapewnieniem mu poczucia bezpieczeństwa, informowanie o celu prowadzonych działań oraz udzielanie odpowiedzi na pytania chorego zgodnie ze swoimi kompetencjami. Takie postępowanie pielęgniarek połączone z profesjonalizmem i życzliwością wpływa na pacjentów uspokajająco.
We wczesnym okresie po przeszczepieniu nerki pielęgniarka sprawuje nad chorym opiekę w podobny sposób, jak na innych oddziałach zabiegowych, ale z uwzględnieniem specyfiki problemów występujących w tym czasie. Istotne jest, aby posiadała wiedzę o możliwych powikłaniach, potrafiła je bezzwłocznie identyfikować i włączyć odpowiednie postępowanie. Musi być wyczulona na zaburzenia w procesie ostrego odrzucania, zakrzepicę żyły nerkowej, krwawienie z zespolenia naczyniowego, wystąpienie przecieku moczowego oraz na inne i późniejsze powikłania. Celem opieki musi być ograniczenie ryzyka powikłań do minimum oraz przygotowanie pacjenta do samoopieki i samoobserwacji po przeszczepieniu .
Szczególną troską w transplantologii jest opieka nad chorym, który stracił przeszczepiony narząd, doszło do odrzucenia. Pacjent taki ma poczucie ogromnej straty, żalu, smutku. Pielęgniarka musi starać się pomóc mu ten stan przezwyciężyć oraz zwiększyć poczucie bezpieczeństwa. Jest to problem tym trudniejszy do rozwiązania, gdyż może być obecny i odczuwany nie tylko przez samego pacjenta, ale przez cały zespół medyczny, w tym pielęgniarki zajmujące się chorym.
Pielęgniarka jest członkiem zespołu, który z uwagi na charakter wykonywanych czynności ma niemal nieprzerwany kontakt z pacjentem, zarówno werbalny, jak i niewerbalny. Staje się osobą, z którą pacjent nawiązuje swoisty kontakt, więź terapeutyczną, dąży do dłuższej rozmowy z nią. Powinna ona umieć odpowiedzieć na zadawane jej trudne pytania dotyczące życia, przeszczepu, często śmierci. Pielęgniarka staje tym samym wobec wielu zadań – badania niepokoju i poziomu stresu, szeroko pojętej edukacji zdrowotnej, współpracy z rodziną i osobami z najbliższego otoczenia pacjenta.
W relacji między pacjentem, a pielęgniarką często największe znaczenie ma sama jej obecność, pacjenci cenią sobie sam fakt, że zostają wysłuchani. Okazywanie pacjentom empatii wpływa na ich zadowolenie z opieki pielęgniarskiej, a osiągnięcie prawidłowego kontaktu ułatwia komunikację i może potęgować pozytywne efekty realizowanych zadań terapeutycznych. Dobry kontakt pielęgniarki z pacjentem wpływa również pozytywnie na nią samą – zwiększa jej poziom satysfakcji z wykonywanych obowiązków.
Tekst jest fragmentem pracy magisterskiej pt. ” Wiedza pielęgniarek oddziałów intensywnej terapii na temat transplantacji nerki od żywego dawcy”, autorstwa Pani mgr Aleksandry Kozłowskiej. Praca została napisana pod kierunkiem dr n. med. Grażyny Franek, na Wydziale Nauk o Zdrowiu w Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku Białej
Pani Ola w swojej pracy omawia także prawne aspekty cytując publikacje naukowe mojego autorstwa oraz treści publikowane na stronie prawowtransplantacji.pl.
Zapraszam do przesyłania tekstów na email: kontakt@prawowtransplantacji.pl
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }