Serce w koszu. Blokowanie krajowej listy oczekujących na przeszczepienie.

Mroźny poniedziałkowy poranek.

Stojąc dzisiaj w korku i rozmyślając o wiośnie, odbyłam ciekawą rozmowę z transplantologiem, chirurgiem.

Zapytał mnie… co zrobić z pacjentem, którego wzywamy do szpitala bo jest narząd, a pacjent mówi:

„NIE, dziękuję, dzisiaj dobrze się czuję i nie chcę mieć  przeszczepu.”

Co zrobić z takim pacjentem?

Świadoma zgoda pacjenta na zabieg jest fundamentalna w całym procesie leczenia i nie możemy nikogo zmusić aby np. poddał się przeszczepieniu narządu, nawet jeśli od wielu miesięcy widnieje w krajowej liście oczekujących na przeszczep, przeszedł etap kwalifikacji na którą wcześniej wyraził zgodę. Pacjent ma prawo w każdym momencie powiedzieć „nie.”

Pacjent, który trafia na krajową listę oczekujących na przeszczepienie (obecnie ponad 1.700 osób czeka w kolejce na nowy narząd) otrzymuje status na liście, w której wyróżniamy trzy kategorie:

aktywny ( czyli w pełnej gotowości do przeszczepu)

zawieszony ( np. ze względów medycznych chwilowo nie nadaje się do przeszczepienia)

zdyskwalifikowany (  bo np. zmarł)

Co robi lekarz? W praktyce bywa i tak, że pacjent, który został wezwany do przeszczepienia, a nie wyraża zgody otrzymuje status „zawieszony” i nadal widnieje na krajowej liście oczekujących, tym samym blokuje szansę innym, pomijając to, że wcześniej odebrał ją sobie sam.

Skreślić z listy.

Pacjent na etapie kwalifikacji podpisuje zgodę w której jest informacja o odstąpieniu od przeszczepienia więc jest dobrze poinformowany. Zgodnie z obecnymi procedurami pacjenta można i powinno skreślać się z krajowej listy oczekujących na przeszczepienie, jeśli sam deklaruje taką chęć i nadać mu status „dyskwalifikacja” a nie „zawieszony.”

Po co?

Po to aby nie blokował i nie odbierał szansy tym, którym na przeszczepieniu zależy i nie uzależnia przeszczepienia od stanu chwilowej poprawy zdrowia, co często ma miejsce, a pobrany narząd nie wylądował w koszu bo biorca się nie zgłosił. Każde pobranie narządu kosztuje, niemało. Do każdego przeszczepienia przygotowuje się zazwyczaj kilkanaście osób, co jest wyzwaniem logistycznym. W tej sytuacji, pacjent  powinien ponosić odpowiedzialność i być skreślony z listy.

A jak rodzina pacjenta mnie pozwie bo skreśliłem pacjenta z listy?

Na przykład. Pacjent zostaje dzisiaj wezwany do przeszczepienia. Odmawia bo dobrze się czuje lub ma tysiąc innych powodów bo np. jutro wyjeżdża na zaplanowane wakacje. Zostaje skreślony z listy. Za tydzień pacjent umiera. Rodzina się oburza i pozywa szpital i lekarza prowadzącego za to, że skreślił pacjenta z listy. Czy słusznie? NIE.

Analizując przepisy w tym zakresie, brak jest podstaw prawnych do wystąpienia z takim roszczeniem. Pacjent na każdym etapie leczenia wyraża zgodę, co ma później ważny walor dowodowy, patrząc z perspektywy, lekarza i szpitala, ale też pacjenta. Kiedy pacjent sam odmawia możliwości skorzystania z proponowanego mu zabiegu przeszczepienia, ta odmowa nie może być później podstawą do roszczenia, że odmówiono mu prawa do świadczenia medycznego.

Krajowa lista oczekujących na przeszczepienie, to nie zabawa w tzw. ”  widzi mi się” dzisiaj chcę, jutro nie. Pacjent, to nie tylko podmiot praw, ale także obowiązków. Dostęp do narządów w Polsce ma charakter deficytowy i nie zanosi się na poprawę, dlatego też koniecznym jest dyscyplinowanie pacjentów i konsekwentne działania po stronie personelu.

Odmowa pacjenta jest odnotowana w dokumentacji medycznej. I tutaj konieczne jest pisemne oświadczenie dla pacjenta o dobrowolnym skreśleniu z krajowej listy oczekujących na przeszczep, za co pacjent sam ponosi odpowiedzialność.

Transplantologia jest wyjątkowa, ale transplantologia to przede wszystkim ogromna odpowiedzialność, która spoczywa na lekarzach, o której pacjent zwykle myśli wtedy, kiedy zdarzy się niepowodzenie. Uczymy się od siebie tej odpowiedzialności- wzajemnie.

PS. Lekarze zadają mi coraz trudniejsze pytania, ale jak ciekawe! 🙂