Przeglądając orzecznictwo sądów w zakresie transplantologii to tych wyroków jest niewiele. Niemniej, warto pochylić się nad niedawną sprawą, która trafiła przed Naczelny Sąd Administracyjny.
W wyroku NSA z 4 listopada 2016 r., sygn. akt I FSK 484/15, LEX nr 2142463, sąd stwierdził, że Pozyskiwanie, preparowanie i przechowywanie w warunkach ochronnych tkanek i jej elementów, świadczone przez podmiot leczniczy są objęte zwolnieniem z VAT jako usługi ściśle związane z usługami opieki medycznej.
Przedmiot sprawy
Przedmiotem sprawy była kwestia zastosowania zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT do usług polegających na pozyskiwaniu, preparowaniu i przechowywaniu przez nią materiału biologicznego, tj. tkanek i/lub elementów tkanek m.in. wymienionych w Narodowym Programie Rozwoju Medycyny Transplantacyjnej na lata 2010-2020
w zakresie: zastawek serca, tkanek oka, skóry, tkanek mięśniowo-szkieletowych, błon łącznotkankowych błony owodniowej, ścięgien, więzadeł, łąkotek, oraz innych rodzajów tkanek i/lub elementów tkanek, które następnie będą sprzedawane podmiotom uprawnionym w celu dokonania przeszczepienia/terapii.
W sprawie chodziło o spółkę, która jest podmiotem medycznym , ale sama nie będzie samodzielnie dokonywać przeszczepień i przechowywania tkanek i narządów.
Spółka wyjaśniła, że dla celów planowanej działalności materiał biologiczny będzie pozyskiwany od dawców żywych oraz ze zwłok ludzkich spełniających stosowne przesłanki o charakterze medycznym do pozyskania materiału biologicznego. W dalszej kolejności, materiał biologiczny będzie transportowany do laboratorium, w którym zostanie on poddany szeregowi specjalistycznych czynności, zmierzających do przygotowania materiału do przechowywania. Przechowywanie odbywać się będzie w wyspecjalizowanej jednostce spółki, wyposażonej w odpowiedni sprzęt, gwarantujący, że materiał biologiczny zostanie zabezpieczony w taki sposób, że nawet po kilkuletnim okresie jego przechowywania będzie możliwe jego wykorzystanie do przeprowadzenia terapii lub leczenia u osoby chorej.
Fiskus się jednak nie zgodził na zwolnienie z VAT. Sprawa trafiła do NSA.
Zdaniem sądu fiskus nie ma racji wskazując, że usługi spółki będą miały jedynie potencjalny, hipotetyczny związek z terapią lub profilaktyką, ponieważ nie zaistnieje ich związek z terapią rozpoczętą bądź planowaną w określonej przyszłości. Zdaniem NSA wymóg, by świadczenie było ściśle związane z opieką medyczną, która została już przeprowadzona, rozpoczęta lub zaplanowana wymaga rozważenia z uwzględnieniem uwarunkowań dotyczących trybu przeprowadzania przeszczepów, wynikających z tak zwanej ustawy transplantacyjnej. Trzeba mieć na uwadze to, że tkanki i komórki pobrane w celu ich przeszczepienia trafiają do pacjentów z tak zwanej listy osób oczekujących na przeszczepienie. Umieszczenie pacjenta na tej liście oznacza, że jego leczenie jest w toku, ma być kontynuowane lub co najmniej jest zaplanowane. W tym też sensie mamy do czynienia z konkretnym pacjentem, którego tożsamości spółka nie musi znać w chwili pobierania materiału biologicznego od dawcy, bo to nie wyklucza uznania, że jej świadczenia będą ściśle związane z opieką medyczną. Przyjęcie warunku, zgodnie z którym w momencie świadczenia przez spółkę usług powinien być wiadomy i skonkretyzowany personalnie pacjent, byłoby zbyt ścisłą wykładnią tego przepisu, nieprzystającą do trybu postępowania dotyczącego przeszczepów i taką, która przekreślałaby cel tego zwolnienia.
NSA zwrócił uwagę, że spółka ulokowana jest niejako poza świadczeniem głównym, poza opieką medyczną (szpitalną) świadczoną przez inny podmiot na rzecz jej faktycznego odbiorcy. Swe usługi spółka będzie oferowała podmiotom leczniczym, uprawnionym do wykorzystania materiału biologicznego do przeszczepów, a więc podmiotom, które będą świadczyły usługę główną. Wszystko przemawia jednak za tym, że usługi spółki należy uznać za mające ścisły związek z opieką medyczną, ponieważ służą jej realizacji i są konieczne do jej przeprowadzenia. Są to usługi, które nie stanowią celu samego w sobie, bo inaczej trzeba by przyjąć, że ich istota na tym polega i do tego się sprowadza, by pobrać od dawców materiał biologiczny i go przechowywać, co w oczywisty sposób kłóci się z istotą i celem tych czynności.
Naczelny Sąd Administracyjny przyznał rację spółce
i uznał, że usługi opisane przez spółkę polegające na pozyskiwaniu, preparowaniu i przechowywaniu w warunkach ochronnych tkanek i jej elementów, świadczone przez podmiot leczniczy są objęte zwolnieniem od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT, jako usługi ściśle związane z usługami opieki medycznej.
Niewątpliwie jest to ciekawy i korzystny wyrok dla niepublicznych podmiotów leczniczych ukierunkowanych na szeroko rozumianą komercjalizację w transplantologii.
{ 2 komentarze… przeczytaj je poniżej albo dodaj swój }
Dzięki Pan blogowi można się dowiedzieć wielu ciekawych rzeczy. Nie sądziłam, że takie rzeczy jak tkanki i ten dział medycyny może być w ogóle w taki sposób opodatkowany. A tu proszę – niespodzianka.
Ciekawy artykuł, rzetelnie przestawia pani wszystkie informacje.