Refundacja cyfrowych narzędzi w Polsce?

Sztuczna inteligencja

Ostatnio zostałam zapytana, jak to się stało, że zaczęłam  zajmować się sztuczną inteligencją w medycynie. Odpowiedź jest zwyczajna, to naturalny proces i konsekwencja moich dotychczasowych doświadczeń. Od wielu lat zajmuję się ochroną danych medycznych, cała seria książek z RODO nie powstała z przypadku, tak jak nie ma przypadków w tym, że doradzam nie tylko medykom i placówkom medycznym, ale i firmom innowacyjnym. Inżynierowie mogą stworzyć znakomite konfiguracje algorytmów, ale by były użyteczne społecznie i legalne globalnie, to jest to wyzwanie na gruncie prawnym i generalnie systemowym. Trzeba znać od kuchni problemy poszczególnych systemów zdrowotnych, tu nie ma miejsca na teorię – doświadczenie i wiedza broni się sama.

Niebawem wystąpię na IMPACT CEE podczas którego będę mówić o wykorzystaniu danych medycznych przez AI do zwiększenia dostępu do świadczeń zdrowotnych. A mówić jest o czym. Dynamicznie rozwijają się nie tylko nowe technologie, ale także szybko zmienia się świat wokół nas. Jeszcze nie otrzepaliśmy się z kryzysu pandemicznego, a przyszło się nagle mierzyć z kryzysem humanitarnym czy skutkach wojny u naszych sąsiadów w Ukrainie. Skutki tej wojny odczuwamy w wielu wymiarach, pomimo, że u nas jest bezpiecznie i spokojnie.

Od kryzysu do kryzysu: pandemia, uchodźcy

Z dnia na dzień trzeba było zapewnić pacjentom-uchodźcom z Ukrainy dostęp do świadczeń zdrowotnych w Polsce. Trzeba pamiętać, że uchodźcy wojenni, którzy do nas przybyli to ludzie różnych narodowości, kultur, religii, etc,. to nie są tylko Ukraińcy. Ostatnie tygodnie, w zasadzie od pierwszego dnia wojny na Ukrainie, wspierając polskich medyków, uczestniczę w relokacji pacjentów onkologicznych, dziś już każdych, którzy szukają pomocy, informacji, wsparcia. To duże wyzwanie nie tylko organizacyjne, ale logistyczne, formalne i emocjonalne, obciąża każdego uczestnika tej pomocy. Napisać można tu wiele, ale…

Problemy z jakimi zmaga się system ochrony zdrowia w Polsce, zna niemalże każdy już pacjent, nie tylko ekspert. Powiedziano już wiele, ale trzeba mówić też o tym, że nawet satysfakcjonujące finansowanie ochrony zdrowia nie wyeliminuje wszystkich problemów. Lekarzy czy pielęgniarek nie rozmnożymy, tak jak też  nie odmłodzimy kadr medycznych mocą żadnego rozporządzenia. Możemy natomiast wpływać realnie na jakość pracy medyków, szybkość i efektywność a tym samym zwiększać i wyrównywać nierówności w dostępie do świadczeń zdrowotnych, zarówno dla obywateli Polski, jak i zamieszkujących u nas uchodźców, dla których nasz system też jest wyzwaniem.

Cała nadzieja w sztucznej inteligencji? Niezaprzeczalnie tak. Odwołam się w tym miejscu do przykładu jednego z moich klientów i regulacji niemieckich.

Jak robią to Niemcy?

Warto przyjrzeć się niemieckiej ustawie Digitale Versorgung-Gesetz (DVG), która weszła w życie w 2019 roku. Trzeba podkreślić, że Niemcy to pionierzy w Europie, patrząc na tą regulację, jest to pierwsza ustawa regulująca możliwość refundacji aplikacji cyfrowych.

• Ustawa ta wprowadza pojęcie tzw. Cyfrowych Aplikacji Zdrowotnych (niem. digitale Gesundheitsanwendungen) definiowane jako wyroby medyczne niskiego ryzyka, których główna funkcja zasadniczo oparta jest na technologiach cyfrowych i które są przeznaczone do identyfikowania, monitorowania, leczenia lub łagodzenia chorób wśród ubezpieczonych lub w ramach świadczenia usług opieki zdrowotnej lub do identyfikowania, leczenia, łagodzenia lub kompensowania obrażeń lub niepełnosprawności – dodany 33a ust. 1 Kodeksu Prawa Socjalnego V (SGB V).  Szczegóły zostały doprecyzowane w rozporządzeniu do ustawy,  Digitale-Gesundheitsanwendungen-Verordnung (DiGAV).

Niemieckie regulacje kładą nacisk na pozytywny efekt w opiece  czyli korzyść medyczna lub odpowiedni dla pacjenta proces i ulepszenia strukturalne w opiece (§8 pkt 1 DiGAV).

• • Korzyścią medyczną jest odpowiedni efekt terapeutyczny dla pacjenta, zwłaszcza w odniesieniu do poprawy stanu zdrowia, skrócenia czasu trwania choroby, przedłużenia przeżycia lub poprawy jakości życia (§8 pkt 2 DiGAV)
  • Odpowiedni dla pacjenta proces i ulepszenie strukturalne w opiece mieszczą się w zakresie wykrywania, monitorowania, leczenia lub łagodzenia chorób lub wykrywania, leczenia, ulgi lub kompensacji obrażeń lub niepełnosprawności w celu wspierania zdrowia, jak również obejmują integracje w procesy między pacjentami a usługodawcami, dotyczącymi w szczególności:
    • koordynacji procesów leczenia,
    • dostosowania leczenia do wytycznych i uznanych standardów,
    • przestrzegania (ang. adherence)
    • ułatwienia dostępu do opieki,
    • bezpieczeństwa pacjenta,
    • znajomości zagadnień zdrowotnych,
    • suwerenności pacjenta,
    • radzenie sobie z trudnościami związanymi z chorobą w życiu codziennym lub
    • zmniejszania wydatków i obciążeń związanych z terapią pacjentów i ich bliskich.

Poznaj aplikację ABAStroke

To cyfrowe narzędzie terapeutyczne dla pacjentów po udarach (13,7 mln rocznie udarów na świecie) system dopasowuje się automatycznie do potrzeb pacjentów dzięki algorytmom, jest spersonalizowany. Fundamentem na którym opiera się aplikacja jest ABA czyli Stosowana Analiza Zachowania.  Aplikacja już  uzyskała ponad 4, 5 mln z Komisji Europejskiej na dalszy rozwój w zakresie AI a to dopiero początek, sukcesów twórców tej apki!

Analiza gruntu prawnego międzynarodowego jak np. niemieckiej ustawy DVG  czy prawa unijnego na potrzeby innowacyjnych firm technologicznych jest fascynującym i satysfakcjonującym  wyzwaniem. W Polsce są ogromne potrzeby i bardzo dobry potencjał, kwestia czasu, kto i jak zdominuje rynek.

O wykorzystaniu, AI w transplantologii pisałam już na blogu. Warto śledzić Women in AI, gremium z siedzibą w Paryżu, do którego należę.